Νέα Νομικά

10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ένωσης Ελλήνων Νομικών e-Θέμις

Αθήνα, 21 Μαΐου 2019

Την Παρασκευή και Σάββατο 17 και 18 Μαΐου 2019 πραγματοποιήθηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Νομικών e-Θέμις στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το συνέδριο είχε θέμα «Προς ένα νέο σύστημα απονομής Ποινικής Δικαιοσύνης: ο νέος Ποινικός Κώδικας & ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας» και έλαβε χώρα υπό την αιγίδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων (Ε.Ε.Π.) και με την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου (Ε.Ε.Π.Δ.).

Στο συνέδριο συμμετείχαν (με τη σειρά που τοποθετήθηκαν) οι κ.κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος, Πρόεδρος Ε.Ε.Ν. e-Θέμις, Σύμβουλος Δ.Σ.Α., Μιχάλης Καλογήρου, Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ελευθέριος Μιχαηλίδης, Εισαγγελέας Εφετών, Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος, Παναγιώτης Λυμπερόπουλος, Εφέτης, Α΄ Αντιπρόεδρος Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, Μιχαήλ Μαργαρίτης, Αρεοπαγίτης ε.τ., Χριστόφορος Αργυρόπουλος, Δικηγόρος, Πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Ποινικού Κώδικα, Ηλίας Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Πρόεδρος της Ε.Ε.Π., Μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Ποινικού Κώδικα, Χρίστος Μυλωνόπουλος, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Μέλος Ευρ. Ακαδημίας Επιστημών, Πρ. του Ινστιτούτου Ευρ. & Διεθνούς Ποινικού Δικαίου, Λεωνίδας Κοτσαλής, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Ιωάννης Γιαννίδης, Ομότ. Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Πρόεδρος της Ε.Ε.Π.Δ., Μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, Θεοχάρης Δαλακούρας, Καθηγητής Δ.Π.Θ., Πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, Πολυχρόνης Τσιρίδης, Δικηγόρος, Δ.Ν., Παναγιώτης Χριστόπουλος, Δικηγόρος, Δ.Ν., Ειδικός Επιστήμων Τομέα Ποινικών Επιστημών Δ.Π.Θ., Αλέξανδρος Δημάκης, Επίκουρος Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Θρασύβουλος Κονταξής, Δικηγόρος, Δ.Ν., Γρηγόρης Μιχαηλίδης, Λέκτορας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας (UNIC), Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Κοινοτικός Δικηγόρος Κύπρου, Εκτελεστικός Διευθυντής THELXIS FUND, Αντώνιος Ελευθεριάνος, Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, Νικόλαος Δημητράτος, Επίκουρος Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Δικηγόρος, Παναγιώτης Καζής, Δικηγόρος, Μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Ποινικού Κώδικα, Μαρία-Εμμανουέλα Ιωάννου, Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Μυτιλήνης, Εισαγγελική Λειτουργός Ρατσιστικών Εγκλημάτων Μυτιλήνης, Τόνια Τζαννετάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α., Νικόλαος Παντελής, Εισαγγελέας Α.Π. ε.τ., Αριστομένης Τζαννετής, Επίκ. Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Γ.Γ. Ε.Ε.Π., μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, Αθανάσιος Ζαχαριάδης, Επίκ. Καθηγητής Α.Π.Θ., μέλος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, Παναγιώτης Μπρακουμάτσος, Αντεισαγγελέας Α.Π., Δημήτριος Συμεωνίδης, Επίκουρος Καθηγητής Δ.Π.Θ., Σπυρίδων Παππάς, Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, Δημήτριος Κιούπης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Δικηγόρος, Νικόλαος Φιστόπουλος, Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών, Προϊστάμενος Προανακριτικού Τμήματος, Βασίλης Χειρδάρης, Δικηγόρος, Δημήτριος Γκύζης, LL.M., Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών, Εποπτεύων τη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων, Εισηγητής Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, Καθηγητής Σχολής Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ., Κώστας Βούλγαρης, Financial Lines & Casualty Manager, AIG. Το συνέδριο τίμησε με την παρουσία της και η πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κα Άννα Μπενάκη-Ψαρούδα.

Στις εργασίες του συνεδρίου έλαβαν μέρος περισσότεροι από 400 σύνεδροι. Κατά την έναρξή του ο κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος, Πρόεδρος Ε.Ε.Ν. e-Θέμις, Σύμβουλος Δ.Σ.Α., ανέπτυξε σύντομο χαιρετισμό, όπου μεταξύ άλλων, τόνισε για τη σπουδαιότητα της επικείμενης μεταρρύθμισης στο χώρο του Ποινικού Δικαίου: «Μετά, λοιπόν, από 70 περίπου χρόνια, κρίνεται ότι είναι ώριμες πλέον οι συνθήκες – πιο ώριμες από ποτέ – να συντάξουμε και να υιοθετήσουμε ένα νέον Ποινικό Κώδικα και έναν νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με ριζικές αλλαγές, αλλαγές δογματικές και δικονομικές, τόσο μεγάλου εύρους, ώστε δικαίως πλέον να κάνουμε λόγο “για ένα νέο σύστημα απονομής ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας”».

Στη συνέχεια των εργασιών του συνεδρίου, τιμήθηκαν για την πολύχρονη προσφορά τους στο χώρο του Ποινικού Δικαίου η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων (Ε.Ε.Π.), με την τιμητική πλακέτα να παραλαμβάνεται από τον Πρόεδρό της κ. Ηλία Αναγνωστόπουλο, Καθηγητή Ε.Κ.Π.Α., και η Ελληνική Εταιρεία Ποινικού Δικαίου (Ε.Ε.Π.Δ.), με την τιμητική πλακέτα να παραλαμβάνεται από τον Πρόεδρό της κ. Ιωάννη Γιαννίδη, Ομότ. Καθηγητή Ε.Κ.Π.Α.

Ακολούθως, έλαβε χώρα έντονη και γόνιμη επιστημονική συζήτηση, με την ανάπτυξη όλων των απόψεων και εκατέρωθεν επιχειρημάτων από τους εισηγητές, με έμφαση στα υπέρ και τα κατά, στα δυνατά και ασθενή σημεία των νέων κωδίκων. Ως προς τα υπέρ, αναδείχθηκαν από όλους σχεδόν τους ομιλητές οι σημαντικές καινοτομίες, ιδίως η κατάργηση του Ν.1608/1950, η ελλογοποίηση των ποινών, η ποινική συνδιαλλαγή, η ενίσχυση των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων κ.α. Ως προς τις αδυναμίες, υπήρξε έντονη κριτική για συγκεκριμένα ζητήματα από ορισμένους εισηγητές, όπως οι κ.κ. Λεωνίδας Κοτσαλής, Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Θρασύβουλος Κονταξής, Δικηγόρος, Δ.Ν. και Δημήτριος Κιούπης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α., Δικηγόρος. Σοβαρός προβληματισμός εκφράστηκε επίσης από τους κ.κ. Νικόλαο Φιστόπουλο, Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών, Σπυρίδωνα Παππά, Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών και Δημήτριο Γκύζη, Αντεισαγγελέα Εφετών Αθηνών, για τη δυνατότητα της πρακτικής εφαρμογής ορισμένων εκ των νέων ρυθμίσεων, δηλαδή αν θα μπορέσει να είναι επιτυχής εξαιτίας των ελλείψεων υποδομών και συναφών προβλημάτων. Τέλος, ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Μιχάλης Καλογήρουανακοίνωσε ότι έχουν υπάρξει ήδη σημαντικές αλλαγές τους νέους κώδικες, βάσει της μακράς διαβούλευσης που προηγήθηκε, και δεσμεύτηκε ότι θα έλθουν σύντομα στη Βουλή προς ψήφιση.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του χαιρετισμού του Δημήτρη Αναστασόπουλου, Προέδρου Ε.Ε.Ν. e-Θέμις, Συμβούλου Δ.Σ.Α.

Χαιρετισμός

Δημήτρης Χρ. Αναστασόπουλος, **Πρόεδρος Ε.Ε.Ν. e-Θέμις, Σύμβουλος Δ.Σ.Α.

Κυρίες και κύριοι, αξιότιμε κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι δικαστές, κύριοι Πρόεδροι, κυρίες και κύριοι Εισαγγελείς, αγαπητοί συνάδελφοι. Σας καλωσορίζουμε στο – επετειακό – 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης μας, της Ένωσης Ελλήνων Νομικών e-Θέμις, με θέμα: «Προς ένα νέο σύστημα απονομής ποινικής δικαιοσύνης – Ο νέος Ποινικός Κώδικας και ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας»

Το Συνέδριο αυτό έχουμε την τιμή να διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων και την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου, ενώ τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.

Και λέω βεβαίως ότι έχουμε την «τιμή», γιατί οι δύο αυτές Ενώσεις, η Ελληνική Εταιρεία Ποινικού Δικαίου (Ε.Ε.Π.Δ.) και η Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων (Ε.Ε.Π.), αποτελούν τις ιστορικότερες ενώσεις στη χώρα μας στον τομέα του ποινικού δικαίου, με μεγάλη, πολύ σημαντική προσφορά, επί της οποίας όμως θα αναφερθούμε αναλυτικότερα στη συνέχεια. Θέλω, όμως, ήδη από το σημείο αυτό, να ευχαριστήσω τα Διοικητικά Συμβούλιά τους για τη σύμπραξή τους στο παρόν Συνέδριο, όπως επίσης θέλω να ευχαριστήσω το Υπουργείο Δικαιοσύνης για την υποστήριξή του, τον κύριο Υπουργό, καθώς και τον Σύλλογό μας και όλους τους παριστάμενους συναδέλφους στο Διοικητικό μας Συμβούλιο.

Η σύμπραξη, άλλωστε, αυτή λαμβάνει χώρα όχι γιατί το υπαγόρευσε απλώς και μόνο η επικαιρότητα, σε ό,τι αφορά τις επικείμενες αλλαγές στο σύστημα απονομής ποινικής δικαιοσύνης, αλλά και η ίδια η ιστορικότητα της περιόδου για το ποινικό δίκαιο στη χώρα μας. Ιστορικότητα η οποία προκύπτει από το γεγονός ότι ο Ποινικός Κώδικας που έχουμε μέχρι σήμερα είναι ο ίδιος Ποινικός Κώδικας που νομοθετήθηκε το 1951, με τις συνεχείς βεβαίως – και στοχευμένες κάθε φορά – νομοθετικές παρεμβάσεις που δεχόταν.

Μετά, λοιπόν, από 70 περίπου χρόνια, κρίνεται ότι είναι ώριμες πλέον οι συνθήκες – πιο ώριμες από ποτέ – να συντάξουμε και να υιοθετήσουμε ένα νέον Ποινικό Κώδικα και έναν νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με ριζικές αλλαγές, αλλαγές δογματικές και δικονομικές, τόσο μεγάλου εύρους, ώστε δικαίως πλέον να κάνουμε λόγο «για ένα νέο σύστημα απονομής ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας».

Αλλαγές που βεβαίως άλλες γίνονται ομόθυμα αποδεκτές, ενώ άλλες έχουν συναντήσει έντονη κριτική. Όλες όμως αυτές οι αλλαγές, και οι τροποποιήσεις που έχουν γίνει στα αρχικά κείμενα των νομοσχεδίων (τουλάχιστον όσες έχουν γνωστοποιηθεί), θα συζητηθούν τις 2 αυτές ημέρες του Συνεδρίου μας.

Συνήθως βεβαίως λέγεται ότι ένα νομοθέτημα κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Και πράγματι έτσι είναι. Η σκοπιμότητα όμως για την ύπαρξη του νομοθετήματος, κρίνεται και από την αντιμετώπιση που αυτό έχει, ήδη από την πρώτη στιγμή. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ίσως είναι από τις πολύ λίγες φορές στη χώρα μας που τέτοιας έκτασης νομοθετικές αλλαγές αντιμετωπίζονται με τόσο ωριμότητα, τόσο από τον δικηγορικό και νομικό εν γένει κόσμο όσο και από τον πολιτικό κόσμο. Και στην «ωριμότητα» εντάσσω και την εύλογη και εμπεριστατωμένη κριτική που έχει ασκηθεί.  Αυτό βεβαίως οφείλεται σε τρεις λόγους:

1) Τα δύο νομοθετήματα που παρουσιάστηκαν αποτελούν μια διαχρονική εργασία, ήδη από το 2009, οπότε συστήθηκαν οι 2 νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Συνεπώς, δεν μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπήρξε συγκεκριμένη πολιτική σκοπιμότητα ως προς αυτά.

2) Στην ευτυχή συγκυρία, τα πρόσωπα που απαρτίζουν τα αρμόδια θεσμικά όργανα να αντιμετωπίζουν το ρόλο τους ως πράγματι θεσμικό και όχι με όρους μικροπολιτικής ή άλλης εκμετάλλευσης. Και για το λόγο αυτό πρέπει να συγχαρούμε όλους όσους συμμετείχαν και συμμετέχουν στη διαδικασία αυτή: τα μέλη των νομοπαρασκευαστικών επιτροπών, την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όλες τις ενώσεις για τις προτάσεις που έχουν υποβάλει, αλλά και για την κριτική που έχουν ασκήσει, και η οποία θα πρέπει να εισακουστεί από τον κύριο Υπουργό (ο οποίος ορθά παράτεινε το χρονικό διάστημα της διαβούλευσης), τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, αφού και εμείς σταθήκαμε εποικοδομητικά στον διάλογο που άνοιξε, και εν γένει όλο τον νομικό κόσμο της χώρας, καθώς είτε καθένας ατομικά είτε σε συλλογικό επίπεδο, συνέβαλε και συμβάλει στην τελική διαμόρφωση των δύο Κωδίκων, και πάντως στην ενημέρωση όλων.

Και πρέπει η διαδικασία που ακολουθήθηκε αυτή τη φορά να αποτελέσει παράδειγμα και για το μέλλον!

3) Τρίτον και κυριότερον, ότι κοινή πεποίθηση όλων είναι ότι το σημερινό ποινικό σύστημα πάσχει από σοβαρές παθογένειες, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την ταχύτητα απονομής του, αλλά και σε ό,τι αφορά δογματικές αστοχίες του ή την αποτυχία του στον εγκληματοπροληπτικό ρόλο που πρέπει να επιτελεί.

Σύμφωνα με τον CesareBeccaria, στο εμβληματικό για το ποινικό δίκαιο έργο του «Περί Αδικημάτων και Ποινών», «Κάθε ποινή, για να μη γίνεται καταδυναστεία ενός ή πολλών, κατά ενός συγκεκριμένου πολίτη, πρέπει πάντα να είναι δημόσια, ταχεία, αναγκαία, μετριωτάτη, όσο το δυνατόν σύμφωνα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις, ανάλογη με το αδίκημα, και ορισμένη ρητώς από τους νόμους».

Αν εκλάβουμε την άποψη αυτή ως ορθή, τότε θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι το σημερινό ποινικό σύστημα έχει αποτύχει σε σημαντικό βαθμό στις περισσότερες από τις προϋποθέσεις που τίθενται:

–   Είναι «ταχεία» η απονομή ποινικής δικαιοσύνης σήμερα στη χώρα μας; Όλοι μας γνωρίζουμε πως όχι.

–   Είναι «αναγκαία»; Μπορούμε να πούμε ότι είναι η αναγκαία σε πολλά αδικήματα, τουλάχιστον στα κλασσικά αδικήματα, ωστόσο έχουμε φτάσει στο σημείο για κάθε σχεδόν έννομη σχέση να προβλέπεται και μια ποινή, κάποια ειδική ποινική διάταξη, εκτός του Π.Κ.

–   Είναι «μετριωτάτη»; Πράγματι, πολύ συχνά η ποινή που επιβάλλεται είναι «μετριωτάτη» αλλά δεν εκλαμβάνεται εν τέλει ως τέτοια, ως ποινή δηλαδή, καθώς συνήθως δεν εκτελείται. Έχουμε πολλές ποινές, μεγάλες ποινές, που όμως δεν εκτελούνται, και αυτό έχει γίνει δυστυχώς συνείδηση και στην κοινωνία.

–   Τέλος, είναι πάντα «ανάλογη» με το αδίκημα; Αρκεί να αναφερθούμε εδώ στον περίφημο Ν.1608/1950, που επιτέλους οδεύει προς κατάργηση!

Αυτές και άλλες είναι οι παθογένειες που φιλοδοξούν να θεραπεύσουν οι δύο νέοι Κώδικες. Αν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση όλες οι λύσεις που υιοθετούνται, θα το συζητήσουμε αναλυτικά αυτές τις δύο ημέρες.

Σίγουρα όμως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση ορισμένες από τις βασικές αλλαγές που επέρχονται, όπως είναι:

–   Η κατάργηση του Ν.1608/1950, που αποτελούσε πάγιο αίτημα όλου του νομικού κόσμου εδώ και χρόνια. Θυμίζω ότι και πριν λίγους μήνες στον ΔΣΑ διοργανώσαμε ειδική συζήτηση για το θέμα αυτό, με τη συμμετοχή των Ε.Ε.Π.Δ. και της Ε.Ε.Π., καλώντας την Πολιτεία να μη διστάσει να κάνει το μεγάλο βήμα προς την κατάργηση. Χαιρόμαστε αν συμβάλαμε έτσι και εμείς προς την κατεύθυνση αυτή.

–   Η ελλογοποίηση των ποινών: βασικός προσανατολισμός του νέου Ποινικού Κώδικα είναι «μικρότερες ποινές, που να εκτίονται όμως, κατά ένα μέρος τους». Όπως ήδη ανέφερα, σήμερα έχουμε το συχνό φαινόμενο να επιβάλλονται μεγάλες ποινές, που όμως δεν εκτίονται. Θα ανατρέξω και πάλι εν προκειμένω στον Beccaria, σύμφωνα με τον οποίο «Βαθύτερα εντυπώνεται στις ανθρώπινες ψυχές η μέτρια, αλλά βεβαία ποινή, παρά η αυστηρότερη, την οποία ελπίζει να αποφύγει ο ένοχος. Όσο μικρά και αν είναι τα κακά, φοβίζουν τους ανθρώπους, όταν είναι όμως και αναπόφευκτα». Μικρότερες ποινές, λοιπόν, αλλά να υπάρχει ο φόβος της έκτισης, όταν και όπως επιβάλλεται.

–   Η κατάργηση των πταισμάτων. Όπως προανέφερα, είχαμε φτάσει στο σημείο για κάθε διοικητική παράβαση να προβλέπεται και μια ποινή.

–   Η πρόβλεψη της κοινωφελούς εργασίας ως ποινής, είναι επίσης στη θετική κατεύθυνση, αρκεί βεβαίως να συνοδευτεί με τις αναγκαίες παρεμβάσεις ώστε να λειτουργήσει και στην πράξη σωστά.

–   Η ποινική συνδιαλλαγή, σύμφωνα με την οποία ο δράστης περιουσιακών εγκλημάτων απαλλάσσεται από κάθε ποινή αν, μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή του, ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα. Θεσμός που έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες εδώ και χρόνια.

–   Πέραν αυτών των «εμφατικών» αλλαγών, ενυπάρχουν σειρά ακόμα θετικών νέων ρυθμίσεων στα  νομοσχέδια, όπως είναι πχ η σωστή οριοθέτηση των ελαφρυντικών περιστάσεων, βάσει των διδαγμάτων της κοινής πείρας αλλά και της νομολογίας των δικαστηρίων μας και της ΕΔΔΑ.

Ασφαλώς, υπάρχει και κριτική, και σε ορισμένα σημεία και έντονη, για κάποιες από τις νέες διατάξεις που προτείνονται.

Αρχικώς αυτή εστιάστηκε κυρίως στα αδικήματα του βιασμού, της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης, της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικών υλών, καθώς και της πολλαπλής ανθρωποκτονίας από αμέλεια, καθώς εγκαταλείπεται η ισχύουσα ρύθμιση που επιτρέπει να επιβληθεί φυλάκιση μέχρι δέκα ετών.

Πέραν όμως αυτών, έντονη, και εύλογη μπορώ να πω κριτική, έχει αρθρωθεί και για άλλες διατάξεις και προβλέψεις, όπως είναι η κατάργηση της απρόσφορης απόπειρας, ο νέος θεσμός της Ποινικής Διαταγής (για τον οποίο και εγώ προσωπικά έχω έντονες ενστάσεις), η μετατροπή της κλοπής ως κατ’ έγκληση διωκόμενο αδίκημα, κ.α.

Συγκεκριμένες παρατηρήσεις και προτάσεις υποβάλλαμε και ως Δ.Σ.Α., μεταξύ των οποίων ότι θα πρέπει να απαληφθεί από το άρθρο 340 παρ.2 ΚΠΔ η φράση «Σε δίκες για κακούργημα με μακρά διάρκεια η μη εμφάνιση ή μη παράσταση ή με οποιονδήποτε τρόπο μη εκπροσώπηση από πληρεξούσιο δικηγόρο στις επόμενες της εναρκτήριας συνεδριάσεις του δικαστηρίου δεν εμποδίζει την πρόοδο της δίκης», καθώς η πρόβλεψη αυτή παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές του ποινικού μας δικαίου και της ΕΔΔΑ.

Όλες αυτές οι επιμέρους διατάξεις αναμένουμε να συζητηθούν στο Συνέδριο μας και, κυρίως, αναμένουμε να δούμε την τελική διατύπωση των νομοσχεδίων, και ως προς αυτές.

Εκτός όμως από αυτά τα επιμέρους θέματα, εύλογη κριτική έχει ασκηθεί και για δύο ευρύτερα ζητήματα, σε σχέση με τις επιχειρούμενες μεγάλες τομές:

–   Το πρώτο είναι αν η κοινωνία μας είναι έτοιμη να δεχθεί μια τόσο μεγάλη τομή. Κυρίως αν είναι προετοιμασμένη να βρεθεί αντιμέτωπη με την φυλάκιση για αδικήματα που μέχρι σήμερα γνώριζε ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Αν είναι, δηλαδή, ώριμη και έτοιμη να δεχτεί τη νέα αυτή κατεύθυνση ποινικού προσανατολισμού της χώρας.

Πράγματι, η ανησυχία αυτή είναι εύλογη και για αυτό χρειάζεται η μεγαλύτερη δυνατή εξωστρέφεια και επικοινωνία, ώστε η κοινωνία να προετοιμαστεί – όσο γίνεται – καταλλήλως. Άλλωστε, είναι και μια πολύ ευκαιρία ώστε να γίνει – και ήδη γίνεται – αυτή η συζήτηση: για το τι είδους κοινωνία θέλουμε. Όπως αναφέρει και ο RonaldDworkin στο κορυφαίο έργο του «Η αυτοκρατορία του Νόμου»: «Ένα είναι βέβαιο: το ποιος είναι για εμάς ο νόμος θα εξαρτηθεί από το τι είδους άνθρωποι θέλουμε να είμαστε και τι είδους κοινότητα επιθυμούμε να έχουμε». Και αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να κάνουμε!!

–   Το δεύτερο είναι το ζήτημα των υποδομών. Μια τόσο μεγάλη αλλαγή κατεύθυνσης στο ποινικό μας σύστημα απαιτείται να συνοδεύεται και από μια συνολική αναβάθμιση των υποδομών της χώρας στο σωφρονιστικό και δικαστικό μας σύστημα. Γιατί αν αυτό δεν συμβεί, τότε κινδυνεύουμε να έχουμε χειρότερα αποτελέσματα από τα σημερινά, και πάντως όχι αυτά που σκοπούνται με τις νέες ρυθμίσεις!

Όλοι μας, λοιπόν, ο καθένας από την πλευρά του, θα πρέπει να συμβάλλουμε ώστε οι επιχειρούμενες μεγάλες τομές να αποδειχθούν πράγματι τομές, και όχι «μεγαλόπνοα σχέδια στα χαρτιά, που απέτυχαν στην πράξη». Και θα πρέπει πρωτίστως η πολιτεία να επιδείξει την αναγκαία προσοχή ως προς αυτό.

Ολοκληρώνοντας, έχοντας θίξει ακροθιγώς ορισμένα μόνο από τα ζητήματα που προκύπτουν σε σχέση με το θέμα του Συνεδρίου μας, θέλω να εκφράσω τις θερμότατες ευχαριστίες μας σε όλους τις εισηγήτριες, τους εισηγητές, και τους προεδρεύοντες, και φυσικά, όπως είπα και στην αρχή, στις δύο Ενώσεις που συμμετέχουν στην διοργάνωση του Συνεδρίου ενεργά, καθώς μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αποδέχτηκαν την πρόσκληση μας να συμμετάσχουν σε αυτό, μοιραζόμενοι μαζί μας τις σκέψεις, τη γνώση και τις εμπειρίες τους.

Τόσο κατά τη σημερινή συνεδρία – στρογγυλή τράπεζα (θα την έλεγα) όσο και στις αυριανές δύο μεγάλες συνεδρίες, αναμένουμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να συζητηθούν όλα τα ζητήματα που αναφύονται, καθώς και η κριτική, όπου αυτή υπάρχει.

Το Ποινικό Δίκαιο είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, η καρδιά του νομικού συστήματος μιας χώρας. 

Και οι Δικηγόροι είμαστε οι θεματοφύλακες της Δικαιοσύνης – μαζί με τους δικαστές– και, κατ’ επέκταση και της Δημοκρατίας. Και αυτό θα πρέπει να το ενθυμούνται όλοι, καθώς μόνο όταν σεβόμαστε ο ένας τον άλλον μπορούμε να αποτελέσουμε τους θεσμικούς εγγυητές της Δημοκρατίας, ως οφείλουμε, και να μην λαμβάνουν χώρα φαινόμενα που τραυματίζουν τους θεσμούς και τις αξίες μας, όπως συνέβη και πρόσφατα, με τις υπερβολές που παρακολουθήσαμε.

Σας ευχαριστώ και πάλι όλους για τη συμμετοχή σας σε αυτή τη γιορτή για τη Δικαιοσύνη και τη Δικηγορία, που πραγματοποιείται σε έναν σπουδαίο χώρο, το Κ.Π.Ι.Σ. Νιάρχος, ο οποίος μας δείχνει πως «όταν θέλουμε, μπορούμε»!